ARTYKUŁ
Dolnośląska magia, czyli o atrakcjach Ziemi Kłodzkiej słów kilka
Ziemia Kłodzka, do 1945 roku niemiecki Glatzer Land, słusznie nazywana „Kraina Pana Boga” (Gottes Ländchen) to obszar na południowym zachodzie kraju, w Sudetach Środkowych i częściowi Wschodnich. Region o niezwykłych walorach turystycznych, malowniczo położony na stokach gór zapraszających na krótkie spacery i długie wędrówki, nie tylko na najwyższy szczyt Ziemi Kłodzkiej – Śnieżnik (1425 m n.p.m.).
Niemniej atrakcyjne, choć niższe, są szczyty Gór Bystrzyckich, Sowich, Bardzkich. Wiele miast, miasteczek łączy bogata tradycja lecznicza, wśród nich: Kudowę, Polanicę, Duszniki, Lądek – wszystkie „Zdrój”. Inne czarujące i warte odwiedzenia punkty na mapie to np. Międzygórze, Bystrzyca Kłodzka i regionalna stolica, Kłodzko. Nie sposób wymienić większość. Warto tu zaglądać przez okrągły rok, bo choćby kłodzka zima, to prawdziwe „eldorado dla narciarzy” z Zieleńcem na czele.
Większość kłodzkich „magnesów” jest dostępna dla turystów bez ograniczeń sezonowych. Czasem zmieniają się godziny udostępniania, toteż w zależności od tego czy mamy lipiec, czy listopad, warto sprawdzić szczegóły na stronach internetowych, w informatorach, jakkolwiek.
KŁODZKO – TWIERDZA I MOST Z DODATKIEM… JAJEK
Położone w centrum kotliny, jest stolicą regionu i pełni rolę węzła komunikacyjnego dla przesiadek do uzdrowisk położonych w pobliżu. Historia Kłodzka liczy sobie ponad 1000 lat. Pierwsze wzmianki o osadzie leżącej na bursztynowym szlaku pochodzą z IX wieku. Prawa miejskie gród otrzymał w XII wieku i od tej pory szybko się rozwijał stając się jednym z ważniejszych miast na terenie Śląska. Niestety strategiczne położenie, na pograniczu Polski i Czech, spowodowało liczne walki na tym terenie: najpierw polsko-czeskie, potem wojny husyckie, wojna trzydziestoletnia, która prawie zrównała Kłodzko z ziemią, wreszcie II wojna światowa, podczas której słynna twierdza kłodzka była więzieniem Abwehry i Gestapo. W 1390 roku wybudowany został średniowieczny most gotycki Świętego Jana nad rzeką Młynówką. Połączył on wyspę Piasek ze Starym Miastem. Dzięki swojej formie porównywany jest często do słynnego Mostu Karola w Pradze.
Charakterystyczne rzeźby z figurami świętych, umieszczone na kamiennej balustradzie mostu, są często fotografowane przez turystów. Co ciekawe, most przetrwał nienaruszony liczne powodzie tak często dotykające te okolice. Legenda głosi, że to dzięki zaprawie z dodatkiem jajek. Zbudowana na wzgórzu nad centrum miasta, Twierdza Główna jest unikalnym zabytkiem architektury militarnej, porównywanym często do twierdzy srebrnogórskiej. W miejscu gdzie się znajduje, na Fortecznej Górze istniał już w X w. gród należący do czeskiego księcia Sławnika, będącego ojcem św. Wojciecha. W związku z częstymi najazdami w XV wieku wybudowany tu został warowny zamek, a po jego zniszczeniu powstał potężny i nowoczesny system fortyfikacji austriackich. Budowa twierdzy rozpoczęła się w połowie XVII w. Rozbudowywana na przestrzeni lat przez Austriaków i Prusaków, stała się jednym z najpotężniejszych bastionów pruskiego Śląska. Dzisiejszy kształt pochodzi z końca XVIII wieku. Jest to najcenniejsze dzieło nowożytnej architektury obronnej w Polsce. Obecnie niewielka część bastionów i podziemi dostępna jest do zwiedzania. Z tarasu widokowego rozciąga się wspaniały widok na Kłodzko i okolicę. Twierdza wraz z bastionami na Owczej Górze na drugim brzegu Nysy jest największym tego typu obiektem na Śląsku. Zajmuje powierzchnię prawie 20 ha.
Na rynku stoi imponujący neorenesansowy Ratusz, który był często niszczony i przebudowywany. Obecny kształt został mu nadany pod koniec XIX wieku. Obok Ratusza znajduje się wzniesiona w 1620 roku wotywna figura maryjna na kolumnie, w otoczeniu świętych. Przy wejściu do ratusza zwraca uwagę barokowa fontanna z lwem z dwoma ogonami. Ratusz otaczają zabytkowe kamienice mieszczańskie z XVII wieku i VIII w. Monumentalny kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz klasztor i kościół OO. Franciszkanów – stanowią zabytki średniowiecznej sztuki sakralnej.
Dla „grotołazów” interesująca jest licząca 500 m Podziemna Trasa Turystyczna im. Tysiąclecia Państwa Polskiego, którą utworzono w trakcie prac zabezpieczających kłodzkie Stare Miasto przed zawaleniem, jakie mu groziło z powodu działania wód gruntowych, a także z powodu złego stanu fundamentów. Powstała w wyniku prac zespołu Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie i obejmuje wybrany ciąg wyrobisk podziemnych, korytarzy i piwnic drążonych w czasach średniowiecza przez mieszkańców miasta pod domami starówki – zarówno jako schrony, jak i magazyny.
W dawnym konwikcie jezuickim powstało Muzeum Ziemi Kłodzkiej. W barokowym obiekcie warto obejrzeć najciekawsze wnętrza, jak biblioteka, dwukondygnacyjna sala koncertowa z kopułą, czy Salon Złoty. W zbiorach muzeum znajduje się m.in. kolekcja zegarów śląskich z doby uprzemysłowienia na Dolnym Śląsku, zbiór cyny, zbiór numizmatów, a także szkło unikatowe.
MASYW ŚNIEŻNIKA I KLETNO
Kletno, to urocza wieś położona w głębokiej Dolinie Kleśnicy u podnóża Śnieżnika – najwyższego szczytu Sudetów Wschodnich. Stanowi zdecydowanie najlepszy punkt wypadowy na szlaki piesze, rowerowe i narciarskie w Masywie Śnieżnika. Trasy turystyczne wiodą tu przez niemal dziewicze tereny parku krajobrazowego, gdzie natknąć się można na stado saren lub jeleni. Jest wsią, która ma bogatą bazę noclegową i gastronomiczną. Najbardziej jest znana z Jaskini Niedźwiedziej. Ci, którzy interesują się geologią, mogą Wam powiedzieć, że Kletno to „mekka grotołazów i zbieraczy kamieni”.
KOPALNIA URANU
Położona jest na północnym stoku Żmijowca w Masywie Śnieżnika. Działała w latach 1948-1953, wykorzystując m.in. kilka średniowiecznych sztolni, w których w przeszłości prowadzono wydobycie żelaza, srebra i miedzi. Kopalnia obejmowała 20 sztolni, 3 szyby, a sumaryczna długość wszystkich wyrobisk górniczych wynosiła ponad 37 km. Łącznie wydobyto tu 20 ton uranu. Udostępniona do zwiedzania sztolnia nr 18 znajduje się przy drodze łączącej Kletno z Sienną. Stanowi ją wyodrębniony system wyrobisk znajdujący się w północno-wschodniej , najwyżej położonej części kopalni. Zobaczyć tu można wiele atrakcyjnie oświetlonych wystąpień miejscowych minerałów (fluoryt, ametyst, kwarc i innych). Długość udostępnionych wyrobisk to około 400 m chodników o szerokości 1,5-2 m, wysokości 1,7-do ponad 2 m.
JASKINIA NIEDŹWIEDZIA
Jest najdłuższą z jaskiń sudeckich i jedną z najdłuższych i najgłębszych w Polsce. Jaskinia jest rozwinięta horyzontalnie na trzech poziomach. Znana długość sal i korytarzy wynosi ponad 3 km, natomiast głębokość to ok. 60 m. Poziom górny zachowany jest szczątkowo. Poziomem środkowym biegnie udostępniona dla turystów niezwykle atrakcyjna trasa turystyczna z niepowtarzalną i dobrze zachowaną szatą naciekową jaskini oraz dużą ilością kości zwierząt epoki lodowcowej.
Partie dolne są niedostępne dla turystów. Powstanie Jaskini Niedźwiedziej wiąże się ściśle z występowaniem skał węglanowych. Marmury wchodzące w skład budowy geologicznej Masywu Śnieżnika są wieku prekambryjskiego (ok. 600 mln lat). U stóp Jaskini Niedźwiedziej szumi potok Kleśnica. To właśnie wodom tego potoku zawdzięczamy w dużej mierze wyrzeźbienie Jaskini Niedźwiedziej. Podczas zlodowaceń powstawały w jaskini namuliska bogate w szczątki żyjących wtedy zwierząt. Największe ilości szczątków należą do niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus Spelaelus), stąd też jaskinia wzięła swoją nazwę. Znaleziono w niej również kości lwa jaskiniowego, hieny jaskiniowej, wilka, żubra, kuny, nietoperzy (kilka gatunków), bobra, sarny, dzika, lisa i wielu gryzoni. Pochodzenie tych szczątków bywa różne. Są to kości zwierząt zamieszkujących jaskinię, ofiary drapieżników, czy w końcu kości naniesione tu przez wodę.
Jaskinia Niedźwiedzia jest wyjątkowa pod wieloma względami. Turystów zachwyca przede wszystkim różnorodna i dobrze zachowana szata naciekowa jaskini. Najbardziej znanymi naciekami są stalaktyty zwisające ze stropu wraz z cieniutkimi makaronami. Na spotkanie stalaktytom wychodzą często od dołu przysadziste stalagmity. Gdy stalagmit zetknie się ze stalaktytem, powstaje stalagnat, inaczej kolumna naciekowa… Jaskinia Niedźwiedzia może poszczycić się wyjątkowo bogatą szatą naciekową dna jaskini. Są to misy martwicowe wypełnione wodą, na ich dnie tworzą się jeżyki kalcytowe, kwiaty kalcytowe krystalizujące na powierzchni wody w misach, formy podobne do rafy koralowej, pól ryżowych czy kalafiorów.
WAPIENNIK ŁASKAWY KAMIEŃ W STAREJ MORAWIE
To jedyny odrestaurowany Wapiennik typu Rumforda bazującym na projekcie K.F. Schinkla w Polsce. Pokrewne obiekty znajdują się w Niemczech, w Maxen pod Dreznem i Rüdersdorf pod Berlinem (stanowiły eksponat prezentowany w Wystawie Światowej EXPO 2000 w Hannoverze). Sam w sobie jest fascynującym zabytkiem techniki, jego konstrukcja pozwalała inaczej niż w przypadku konwencjonalnych wapienników na permanentne użytkowanie. Przy Wapienniku Łaskawy Kamień znajduje się Galeria Autorska Rodziny Rybczyńskich, pracownie druku artystycznego i czerpania papieru, ogród japoński. Zwiedzanie obiektu, enklawy parku i ogrodu japońskiego w towarzystwie przewodnika trwa około 60 – 90 minut.
MUZEUM W KLETNIE
Muzeum Ziemi w Kletnie posiada unikatową kolekcję minerałów i skamieniałości na skalę Polski, jak i Europy. Okazy pochodzą z całego świata. Do rzadko spotykanych znalezisk należą cztery skamieniałe gniazda z jajami dinozaurów – łącznie ponad czterdzieści jaj. W naszym kraju jest to jedyne miejsce, gdzie możemy podziwiać te unikatowe skamieliny. Zwiedzanie muzeum odbywa się zawsze z przewodnikiem. Na terenie obiektu znajduje się również ogród i park jurajski.
Ponadto wśród eksponatów: tropy gadów ssakokształtnych sprzed 250 mln lat – najlepiej zachowane tropy w Europie, ślady łap dinozaurów z Gór Stołowych – jedne z pierwszych znalezionych na tym terenie, kolekcja skamieniałych zębów dinozaurów i mamutów, kolekcja skamieniałych mięczaków morskich (największe amonity na świecie znalezione w Maroku), pnie drzew oraz zachowane ślady flory sprzed 250 mln lat, największe znalezione w Europie szczotki kwarcu różowego (z Gór Izerskich), meteoryt żelazowo-niklowy, kryształy gipsu z kopalni miedzi, kolekcja agatów z całego świata w tym największy agat znaleziony na terenie naszego kraju, kolekcja krzemieni pasiastych z Gór Świętokrzyskich, ciekawostki mineralogiczne takie, jak np.: opale, staurolit, okenit, uleksyt, różne rodzaje i formy kwarcu, minerały rudne, kamienie szlachetne i ozdobne z całego świata.
W Parku Jurajskim spotkamy m.in.: modele dinozaurów wykonane w skali 1:1, stanowisko człowieka pierwotnego, skamieniały las permski, ozdobne skalniaki z roślinami górskimi wokół parku jurajskiego, wspaniałe atrakcje dla dzieci i dorosłych.
KOPALNIA ZŁOTA W ZŁOTYM STOKU
Najstarsze prace wydobywcze prowadzono w okolicach Złotego Stoku już około 2000 lat p.n.e. Od tego czasu aż do lat dzisiejszych zdołano wydrążyć przeszło 300 km sztolni, szybów i chodników rozmieszczonych aż na 21 poziomach.
Pierwszy zapis o prowadzonych tu robotach górniczych pochodzi z 1273 r. Największy rozkwit górnictwa złota przypadł w Złotym Stoku na początek XVI w. W 1507 r. przeniesiono tu z Ząbkowic Śląskich mennicę książęcą i zaczęto bić złote dukaty. Przyniosło to wzrost rangi miasta i wymierne korzyści finansowe. W drugiej dekadzie XVI w. zaczęły tu inwestować europejskie spółki górniczo-hutnicze. W tym czasie ze swoich prawie 200 kopalni Złoty Stok dostarczał około 8% całej europejskiej produkcji złota.
Za intensywnym rozwojem wydobycia nie szedł jednak równie intensywny postęp techniczny, a rabunkowa gospodarka i maksymalne nastawienie na zyski doprowadziły do wielu tragicznych katastrof górniczych. Jedną z największych było zawalenie się głównego szybu w sztolni „Złoty Osioł”, głębokiego na 72 m. Zginęło wtedy 59 górników. Zawał nigdy nie został usunięty i nigdy też nie odnaleziono szczątków ofiar. Tragedia „Złotego Osła” była początkiem złej passy, która doprowadziła do wycofania się spółki Fuggerów z dalszych inwestycji w Złotym Stoku.
Wspomnieć w tym miejscu należy, że złoto ze Złotego Stoku ma znaczący udział w historii świata. Fuggerowie wspierali swym złotem królową hiszpańską Izabelę, która mogła dzięki temu sfinansować wyprawę Krzysztofa Kolumba, zakończoną odkryciem Ameryki.
Sławę kopalniom złotostockim przyniósł pierwszy na świecie odstrzał skał przy pomocy czarnego prochu strzelniczego (1612 r.). Zła passa jednak trwała przez kolejne lata. Liczne katastrofy górnicze, pożary i zarazy, z których największa pochłonęła 1100 ofiar, znacząco zrujnowały miejscowość. Po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej (1618-1648) miasto chyliło się już ku upadkowi.
Przełom przyniosło dopiero osiedlenie się w Złotym Stoku Hansa Schärffenberga – aptekarza i alchemika. Po wielu eksperymentach udało mu się opracować proces odzyskiwania arszeniku z rud arsenowych. Złoty Stok na ponad 100 lat stał się głównym światowym dostawcą arszeniku. Krótkowzroczna polityka potomków Schärffenberga doprowadziła jednak do wyczerpania się zapasów rudy i upadku kopalni oraz huty.
Górnictwo złota reaktywowano dopiero po wojnach prusko-austriackich. W 1848 r. opracowana została tańsza metoda produkcji złota, polegająca na chlorowaniu wyprażonej rudy i wyługowywaniu czystego metalu ze związków chlorkowych. Metodę tę zastosował w Złotym Stoku Wilhelm Güttler, który po przerobieniu całego surowca, w 1883 r. wykupił wszystkie tereny górnicze. Własność tę utrzymywali jego spadkobiercy aż do 1945 r. Właśnie dzięki ich staraniom, w 1900 r. wybudowano linię kolejową, łączącą Złoty Stok z Kamieńcem Ząbkowickim, co niewątpliwie przyczyniło się do znacznego rozwoju przemysłowego miasta. Jego spadkobiercy utrzymywali tę własność aż do 1945 r. Za ich rządów wprowadzono wiele nowinek technicznych, a wśród nich kolejkę elektryczną, transportującą urobek udostępnioną dziś do zwiedzania sztolnią „Gertruda”.
Działania II wojny światowej nie przyniosły zniszczeń w kopalni, a po jej zakończeniu Niemcy przekazali całość władzom polskim w stanie nienaruszonym. Pracę w kopalni podjęli górnicy, sprowadzeni tu z Górnego Śląska. W laboratorium przez pewien czas pracował jeszcze niemiecki pracownik, który szkolił nowych użytkowników w prawidłowej obsłudze urządzeń. W 1948 r. wszczęto poszukiwania nowych złóż. W 1962 roku z niewyjaśnionych dotąd przyczyn „odgórnym zarządzeniem” zakończono działalność górniczo-hutniczą w Złotym Stoku. Decyzja ta budzi poważne wątpliwości, gdyż kopalnia przynosiła urobek roczny na poziomie 20-30 kg złota, dopiero w 1961 roku spadł nagle, z niewyjaśnionych przyczyn do 7 kg. Kopalnia na skutek naturalnej cyrkulacji wody, której już nie odpompowywano, została w krótkim czasie całkowicie zatopiona. Na przestrzeni całego okresu wydobywczego, tj. w ciągu ponad 700 lat, wydobyto w Złotym Stoku ok. 16 ton czystego złota.
Kopalnia „stała” 35 lat. W końcu postanowiono, że niektóre korytarze warto udrożnić i udostępnić dla ruchu turystycznego. Głównym pomysłodawcą i realizatorem przedsięwzięcia był ówczesny burmistrz Złotego Stoku, Wiktor Lubieniecki. Po 5 latach prac 28 maja 1996 roku uruchomiono Podziemną Trasę Turystyczną „Kopalnia Złota”. Do tej pory udało się udostępnić niezwykle ciekawe sztolnie: Sztolnię „Gertuda” , Sztolnię „Czarną Górną” z jedynym w Polsce podziemnym wodospadem (8 m wysokości) i najnowszy odcinek, udostępniony do zwiedzania od roku 2008 , Sztolnię „Czarną Dolną”.
Kopania złota w Złotym Stoku czeka jeszcze na swoich odkrywców. Eksploratorzy mogą się natknąć na wiele pozostałości minionych wieków, począwszy od szczątków pracujących tu niegdyś górników, którzy nigdy nie zostali wydobyci po katastrofach górniczych, czy w końcu na tajemnice III Rzeszy skrzętnie skrywane przed oczami ciekawskich przez zawaliska skalne.
LEŚNY PARK PRZYRODY „SKALISKO”
Utworzony został w Złotym Stoku w roku 2006. Lokalizacja w Kotlinie Kłodzkiej, w obrębie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego obejmuje obszary leśne oraz teren dawnego kamieniołomu. Między niebem a ziemią, w pięknym lesie nad Złotym Potokiem, na terenie ponad 7 hektarów, znajdują się atrakcje zapewniające moc wyjątkowych wrażeń. To niepowtarzalny rodzaj napowietrznego trekingu, którego bazą są przejścia akrobatyczne między drzewami takie jak: balansujące pomosty, przejścia po linie, przejścia siatkowe, powietrzny surfing, skok Tarzana, tyrolki – zjazdy na linie o łącznej długości 1050 metrów oraz wiele innych.
Uczestnicy samodzielnie pokonują przygotowaną trasę. Stopień trudności poszczególnych odcinków jest zróżnicowany, od bardzo łatwego i stopniowo wzrasta. Instalacje zbyt trudne można pominąć. W Parku wydzielona została specjalna trasa dla dzieci. Każdy znajdzie tu dla siebie coś na miarę swoich sił i możliwości. Osoby korzystające z atrakcji Parku otrzymują sprzęt wyposażenia indywidualnego i przechodzą obowiązkowe szkolenie w zakresie poruszania się po trasie. W trakcie przechodzenia po instalacjach każdy z uczestników wpięty jest do specjalnej liny (zwanej „linią życia”), gwarantującej uniknięcie upadku z wysokości. Nasi instruktorzy nadzorują przemieszczanie się uczestników na trasach i w razie potrzeby zawsze służą pomocą.
GÓRY STOŁOWE
Park Narodowy Gór Stołowych został utworzony 16.09.1993 r. Leży na terenie Sudetów Środkowych w północno-zachodniej części Ziemi Kłodzkiej, przy granicy polsko-czeskiej. Górami Stołowymi nazywana jest znajdująca się na terytorium Polski rozległa, piaskowcowa płyta wypełniająca nieckę śródsudecką, pomiędzy Karkonoszami a Górami Bystrzyckimi i Orlickimi. Czeski jej fragment nosi nazwę Broumovska Vrchovina i również objęty jest ochroną (CHKO -Broumovsko). Góry Stołowe zamykają od północnego- zachodu Kotlinę Kłodzką, ciągnąc się na długości 17 km w kierunku południowo-wschodnim: od granicy polsko-czeskiej po przełomową dolinę Bystrzycy Dusznickiej w okolicy Polanicy Zdroju. Park Narodowy Gór Stołowych przecina niezwykle malownicza o każdej porze roku „Szosa Stu Zakrętów”. Droga stanowi główną arterię komunikacyjną parku. Przełamując się przez Góry Stołowe łączy leżące po przeciwnych stronach masywu miasta: Kudowę Zdrój i Radków. Park zajmuje obszar ok. 63 km2 wierzchowinowej ich partii z najwyższymi wzniesieniami; Szczeliniec Wielki (919 m npm) i Skalniak (915 m npm).
Góry Stołowe są obszarem bardzo atrakcyjnym i dobrze zagospodarowanym turystycznie. Obszar Parku przecina gęsta sieć pieszych szlaków turystycznych (o łącznej długości ok. 100 km), w tym odcinek głównego szlaku sudeckiego im. M. Orłowicza. Udostępniają one wszystkie osobliwości skalne masywu: wspaniałe „skalne miasto” na Szczelińcu Wielkim (919 m n.p.m.), najwyższym szczycie Gór Stołowych, skalne labirynty Błędnych Skał w masywie Skalniaka (915 m n.p.m.), Skalne Grzyby i Radkowskie Skały, piękne widokowo Skały Puchacza, położone w krajobrazie przypominającym sawannę Łężyckie Skałki. W Górach Stołowych fantastyczne formy skalne występują nie tylko na Szczelińcu Wielkim i Małym oraz w Błędnych Skałach. Spotkać je można również w rejonie tzw. Skalnych Grzybów (północno – wschodnia część PNGS), Radkowskich Skał (przy Szosie Stu Zakrętów) czy też w okolicach Białych Skał leżących przy Narożniku. Miejsca te są mniej znane i rzadziej odwiedzane przez turystów, przez co bardzo atrakcyjne dla osób ceniących kontakt z przyrodą.
Przy szlakach turystycznych znajdują się parkingi samochodowe i miejsca wypoczynku. Południowym skrajem obszaru prowadzi międzynarodowa szosa E – 67 z Pragi przez Wrocław do Warszawy. Drogowe przejścia graniczne pomiędzy Republiką Czeską a Polską znajdują się w Kudowie Słonem i Tłumaczowie. Wyjątkową atrakcję stanowi wspomniana „Szosa Stu Zakrętów” biegnąca z Kudowy Zdroju przez Karłów do Radkowa. Karłów jest najlepszym punktem wypadowym w najatrakcyjniejszą część Gór Stołowych na Szczeliniec Wielki i do Błędnych Skał.
ŚLĄSKA JEROZOLIMA
Tym terminem nazywane są Wambierzyce, wieś nieopodal Radkowa, w sąsiedztwie Parku Narodowego Gór Stołowych. Na początku XVIII w. w miejscu drewnianej kaplicy z 1263 roku wybudowano w Wambierzycach kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, o barokowej architekturze (krużganki dookoła owalnej nawy, 11 kaplic). Powstanie w miejscowości sanktuarium maryjnego związane jest z XII-wiecznym przekazem, wedle którego niewidomy Jan z Ratna (Ratno – wieś oddalona 2,5 km od Wambierzyc, 1 km od Radkowa) miał w tym miejscu odzyskać wzrok, a jego oczom miała ukazać się postać Matki Bożej. We wnętrzu monumentalnej świątyni znajduje się m.in. wykonana z drewna lipowego rzeźba Matki Boskiej Królowej Rodzin, datowana na XIV w. (inne źródła podają XIII w.) ukoronowana w 1980 roku. W 1936 r. kościołowi nadano tytuł bazyliki mniejszej. W 1945 r. miejscowość włączono w granice Polski, a ówczesnych mieszkańców wysiedlono do Niemiec.
Świątynia góruje nad rynkiem, z którego prowadzi do niej 57 schodów o symbolicznym znaczeniu: 9 (liczba chórów anielskich) + 33 (wiek Chrystusa w chwili ukrzyżowania) + 15 (wiek Marii w chwili poczęcia Chrystusa). Ponadto w okresie od końca XVII do XIX w. powstała w Wambierzycach, z inicjatywy Daniela von Osterberga, właściciela Wambierzyc w owym czasie, kalwaria z ok. 100 kaplicami i kapliczkami oraz 12 bramami. Płynący przez miejscowość strumień nosi nazwę Cedron, nazwy okolicznych wzgórz nawiązują do tematyki biblijnej (Tabor, Syjon, Horeb itp.). Odnosi się to w swojej symbolice do Jerozolimy z czasów Chrystusa. W 1882 r. wykonana została w miejscowości, przez miejscowego zegarmistrza Longinusa Wittiga, ruchoma szopka z ponad 800 figurkami.
Ziemia Kłodzka – kraina wyjątkowa. Jej zwiedzanie zająć może wiele pięknych dni, a i tak sporo pozostanie dalej do odkrycia. Wszak poza rzeczami oczywistymi, które po części opisane zostały powyżej, kraina ta pełna jest smaczków, tajemnic i nieoczywistości, które każdy z nas wedle własnego uznania może poznawać.
