Zieleniec od A do Z

A – AUTOSTRADA SUDECKA

Niezwykle malownicza, jedna z najwyżej położonych asfaltowych dróg w Polsce. Autostrada Sudecka, będąca drogą wojewódzką nr 389. Rozpoczyna się na przełęczy Polskie Wrota (660 m n.p.m) i kończy w Międzylesiu. Choć jej długość wynosi tylko 42 km, dostarcza niezapomnianych wrażeń, ponieważ poprowadzona została zboczami Gór Orlickich i Bystrzyckich. Jest na swój sposób nawet dość niebezpieczna – prowadząc samochód nie można oderwać wzroku od otaczających ją przepięknych widoków począwszy od Gór Stołowych na Masywie Śnieżnika kończąc. Ale Autostrada Sudecka dzięki temu, że utrzymuje się mniej więcej na jednej wysokości, jest doskonałym miejscem na dłuższą przejażdżkę rowerową czy na mocniejszy trening nartorolkowy.

B – BYSTRZYCKIE GÓRY

Masyw górski położony w Sudetach Środkowych, graniczący zarówno z Górami Stołowymi, jak i Górami Orlickimi. Najwyższym wzniesieniem tego pasma jest nie Jagodna (często ta informacja jest błędnie podawana), a Sasanka (985 m n.p.m.). Niektóre mapy podają też nazwę Sasin. Góry te cechuje swego rodzaju niezwykłość – niewielka, a właściwie znikoma wybitność szczytów i proces wyludniania się podgórskich wsi powoduje, że są one dzikie i bardzo mocno zalesione. Dzięki temu panuje w nich niezwykły klimat i cisza, co tylko zwiększa ich atrakcyjność dla bardziej wymagających turystów.

BYSTRZYCA KŁODZKA

Niezwykłej urody miasteczko, choć mocno doświadczone przez lata burzliwej historii. Pierwsze wzmianki o znajdującej się tu czeskiej osadzie sięgają XI wieku, jako miasto (niemieckie) funkcjonuje od wieku XIII. Warto je odwiedzić w dzisiejszych czasach, aby zwiedzić kilka niesamowitych zabytków (gotycki kościół, kamienice, pozostałe fragmenty murów obronnych z XIV wieku), ale także aby podziwiać niezwykły układ urbanistyczny, który wywodzi się z czasów średniowiecznych, będąc w późniejszych latach rozwijany. Niewiele jest podobnych przykładów na dzisiejszej mapie Polski. Warto Bystrzycę odwiedzić jeszcze przynajmniej z jednego powodu – Muzeum Filumenistycznego, które od przeszło 50 lat opowiada historię niecenia ognia i oraz obiektów z tym związanych, w niezwykły sposób traktując także historię całego regionu.

C – CZECHY

Piękny kraj, wspaniali i otwarci ludzie, doskonałe piwo, knedliki i inne przysmaki tamtejszej kuchni. Z Zieleńca do Czech dostać się można… koleją linową i naprawdę warto to zrobić, choćby po to, aby odwiedzić czeskie schroniska. Przy okazji odwiedzania naszych południowych sąsiadów warto prześledzić dzieje naszych relacji z Czechami, które ściśle powiązane historycznie i geograficznie, nie zawsze były niestety idealne.

D – DUSZNIKI-ZDRÓJ

Perła Dolnego Śląska i Ziemi Kłodzkiej. Pasjonująca historia tego miasta sięga czasów średniowiecznych – dość powiedzieć, że na przełomie X i XI wieku w rejonie miasta wzniesiona została drewniana warownia. Przez lata Duszniki-Zdrój sławę zdobywały dzięki swojemu uzdrowiskowemu charakterowi, jednak w ostatnim czasie miasto zaczyna podbijać serca przyjezdnych przede wszystkim dzięki licznym atrakcjom umożliwiającym ruch na świeżym powietrzu i aktywny tryb życia.

D – DZIKA ORLICA

Jedna z większych atrakcji okolic Zieleńca. Iście dzika w wielu miejscach rzeka, która należy do zlewiska Morza Północnego, położona w scenerii otaczających ją Gór Bystrzyckich, a także po części Orlickich. Co niezwykle z turystycznego punktu widzenia –
można w niej pływać kajakiem, a sam spływ niczym nie ustępuje atrakcyjnością spływom pienińskim czy mazurskim.

E – EKOLOGIA

Zieleniec to miejsce bezpośrednio z ekologią związane. I mowa tu zarówno o samej nauce i dostępnych tutaj miejscach służących prowadzeniu badań, jak i kwestiach ekologiczności tutejszych rejonów. Niezwykle czyste powietrze, szereg rezerwatów przyrody, gęste lasy i zalesione góry tworzą to miejsce rzeczywiście „ekologiczne” i ekologicznie przyjazne środowisku.

F – FEN

W Tatrach mamy halny, który jest wiatrem o wiele bardziej w Polsce znanym. Natomiast w Sudetach wieje właśnie fen. Jest to południowy wiatr, który przychodzi do nas znad Czech, niesie wilgoć, nad naszymi górami ochładza się, aby później przynosić opady, zachmurzenie i mgły, a później suche powietrze i ciepło. Bywa oczywiście niezwykle silny – aczkolwiek najmocniej wieje w Karkonoszach.

G – GŁÓWNY SZLAK SUDECKI

Przez Góry Orlickie i Bystrzyckie, a także przez sam Zieleniec wiedzie Główny Szlak Sudecki, którego twórcą był Mieczysław Orłowicz (trasa nosi do dziś jego imię). Zaczynający się w Świeradowie Zdroju, a kończący w Prudniku szlak wiedzie przez wszystkie masywy i pasma górskie Sudetów. Jego całkowita długość wynosi prawie 440 km, a przejście jest nie lada wyzwaniem nawet dla bardziej wprawnych turystów. Dostarcza jednak niesamowitych wrażeń. Czas przejścia całego szlaku wynosi w przybliżeniu (zależy od tempa marszu i warunków atmosferycznych, a także pory roku) około 100 godzin.

H – HISTORIA

O historii tych ziem pisać można by niemal w nieskończoność. Chodzi tu zarówno o czasy dawne (średniowiecze i rozwój całej Kotliny Kłodzkiej, liczne wojny, zmieniających się władców, a także przechodzenie tych ziem pod rządy różnych państw, książąt czy biskupów), jak i nieco bliższe – związane z II Wojną Światową. Jest na tych terenach niezliczona liczba zabytków sakralnych – kapliczek, ruin kościołów, rzeźb, a także żydowskich synagog czy cmentarzy. Wszystko zależy oczywiście od stopnia naszego zainteresowania historią, aczkolwiek każdy, kto choć trochę się nią interesuje, znajdzie w tych okolicach coś interesującego.

I – INWERSJA TEMPERATURY

Zjawisko często spotykane w górach, przede wszystkim w okresie zimowym, dające przy okazji niezwykły efekt wizualny. Polega, oczywiście w dużym uogólnieniu, na wzroście temperatury wraz z wysokością. Efektem tego są opadające na niziny mgły i chmury, pozostawiając czyste niebo powyżej określonego poziomu. Jeśli akurat mamy szczęście i znajdujemy się powyżej tego poziomu, widoki są często bajeczne.

J – JAGODNA

Pod tym hasłem kryją się właściwie dwa miejsca, które zdecydowanie warto odwiedzić. Pierwszym jest Schronisko PTTK Jagodna, położone w Górach Bystrzyckich tuż obok drogi wiodącej z Zieleńca do Bystrzycy Kłodzkiej. Przeszło stuletni budynek charakteryzuje się niezwykłym klimatem, a okoliczne góry dziką przyrodą. Drugim miejscem, które warto odwiedzić jest położony nieopodal szczyt Jagodna (977 m n.p.m.), często, acz niesłusznie uważany za najwyższe wzniesienie Gór Bystrzyckich. Na szczycie znajduje się wieża widokowa.

K – KŁODZKO

Kłodzko jest miastem, które odwiedzić nie tylko warto, ale nawet trzeba. Liczba atrakcji, zabytków i tajemnic starczyłaby do obdzielenia nimi nie jednego, a trzech osobnych miast. Historia Kłodzka sięga czasów wczesnośredniowiecznych, a niektórzy twierdzą, że nawet wcześniejszych. Przechodzące spod rąk różnych władców, państw, nękane wojnami i konfliktami, miało w swej historii także okresy niebywałego rozwoju. Dość powiedzieć, że pierwszą kolej zaczęto budować tu już w 1862 roku. Niestety przez lata, także powojenne bardzo ucierpiała zabytkowa architektura Kłodzka, której jednak jeszcze wiele perełek można podziwiać do dziś.

L – LASÓWKA

Niewielka, ale urokliwa wieś położona 15 kilometrów od Zieleńca, do której dostać się można oczywiście samochodem, ale godna uwagi będzie o wiele lepsza wyprawa rowerowa. W XIX wieku funkcjonowała tu huta szkła, w późniejszych latach doceniano także walory turystyczne tej miejscowości. Niestety konsekwencje II Wojny Światowej i masowych wysiedleń nie pomogły Lasówce. Hutę oczywiście zamknięto, a i z turystycznego punktu widzenia wieś nie odzyskała przedwojennego powodzenia.

Ł – ŁOMNICKA RÓWNINA

Najwyższe wzniesienie wschodniej części Gór Bystrzyckich (899 m n.p.m.). Dziś niestety całkowicie zalesiony, ale niecałe sto lat temu na jego szczycie stała drewniana wieża widokowa, z której rozpościerał się przepyszny widok na całą Kotlinę Kłodzką. Ciekawostką jest także fakt, że tuż pod szczytem w latach 30-tych XX wieku zbudowana została droga – do dziś w częściach całkiem nieźle zachowana. Warto wybrać się w tamte strony, ponieważ w wielu miejscach podziwiać można z niej piękne panoramy na otaczającą Kotlinę Kłodzką góry.

M – MASARYKOVA CHATA

Położone w Czechach schronisko górskie, znajdujące się na wysokości 1019 metrów (nieopodal granicy z Polską). Historia tego wyjątkowego budynku sięga 1925 roku, choć na tych terenach drewniane chałupy budowane były już w połowie XIX wieku (ok. 1844 r.). Ponieważ schronisko położone jest w niewielkiej odległości od Zieleńca, warto wybrać się tam na wycieczkę – zarówno latem, jak i zimą. Warto podkreślić, że tuż przy samym schronisku położona jest górna stacja jednej z zielenieckich kolei linowych – Nartoramy.

N – NARCIARSTWO

O narciarstwie w Zieleńcu – doskonałych warunkach, wyjątkowym klimacie i licznie odwiedzających to miejsce narciarzach i turystach napisano już wiele. Ale wartym podkreślenia jest fakt, że Zieleniec jest kolebką narciarstwa w Sudetach Środkowych i Wschodnich, największym ośrodkiem narciarskim w Polsce oraz jednym z największych w całej Polsce.

O – ORLICA

Najwyższy szczyt polskiej części Gór Orlickich (1084 m n.p.m.), a także położone w Zieleńcu schronisko górskie. Podobnie jak w przypadku Jagodnej, warto odwiedzić i jedno i drugie. Co ciekawe, w zboczach Orlicy znajduje się jaskinia Złota Sztolnia, której głębokość wynosi 20, a długość przeszło 170 metrów. Obecnie jest ona niedostępna dla turystów, ale być może ulegnie to zmianie w bliższej, bądź dalszej przyszłości.

P – PIASKOWICE

Urocza, niewielka wieś na drodze do Mostowic, do których zresztą została włączona. Znajduje się tuż przy samej granicy z Czechami, a przez jej środek płynie rzeka Dzika Orlica, którą można w tym miejscu pokonywać kajakiem.

R – RANCHO GRYLÓWKA

Rodzinne rancho znajdujące się w Zieleńcu, którego oferta zadowolić powinna absolutnie wszystkich – od najmłodszych, dla których samo zobaczenie i poznanie koni jest sporą atrakcją, po osoby regularnie uprawiające jeździectwo, dla których naturalną aktywnością jest konny rajd po grani sięgających szczytów Gór Orlickich. Wszystkich zainteresowanych bliższym poznaniem przepięknych koni zapraszamy na stronę internetową Rancha.

S – SERLICH (SZERLICH)

Graniczny szczyt w Górach Orlickich (1027 m. n.p.m.), jeden z najczęściej odwiedzanych przez turystów – zarówno czeskich, jak i tych z Polski. Na położonej u jego stóp rozległej polanie znajduje się schronisko Masarykova Chata oraz górna stacja kolei linowej Nartorama SkyWay Express.

T – TORFOWISKO POD ZIELEŃCEM

Rezerwat przyrody, znajdujący się niespełna 4 km od Zieleńca. Położony na wysokości 760 metrów, na zboczach Bieśca (833 m.n.p.m.), składa się z dwóch części: Topieliska i Czarnego Bagna. Co ciekawe, z torfowiska do Morza Północnego prowadzi swe wody rzeka Dzika Orlica, natomiast do Morza Bałtyckiego – Bystrzyca Dusznicka. Wiek torfowiska szacuje się na ok. 7600 lat (!), a jego głębokość od 3,5 do 9 metrów.

U – UBOCZE

Szczyt położony w Górach Bystrzyckich (812 m. n.p.m.), pomiędzy Przełęczą Spalona a Przełęczą pod Uboczem. Ciekawostką jest, że zbocza góry porośnięte są sztucznie zasadzonym lasem świerkowym.

W – WIELKA DESZTNA (VELKÁ DEŠTNÁ)

Najwyższy szczyt Gór Orlickich (1115 m. n.p.m.), a także całych Sudetów Środkowych, znajdujący się o nieco ponad 3,5 km od Zieleńca, na który dotrzeć możemy najpierw szlakiem niebieskim (do Masarykovej Chaty), a później czerwonym (co zająć nam powinno latem ok. 75-90 minut). Niedaleko wierzchołka znajduje się niewielkie torfowisko – Jelenia Łaźnia. Na szczycie znajduje się wieża widokowa.

Z – ZIMA

Wyjątkowa pora roku w Zieleńcu. Czasem zagląda już w połowie listopada i trzyma nawet do początku kwietnia. Jest nieodzownym elementem zielenieckiego klimatu – nawet nie tyle w odniesieniu do warunków pogodowych, co w kontekście panującej tu atmosfery. Wszechobecna biel, strzelający mróz, doskonałe warunki narciarskie… Tego opisać nie sposób. Trzeba się na własne oczy przekonać!